Λήσταρχος Νταβέλης

ΓΝΩΣΤΕΣ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

ΛΗΣΤΑΡΧΟΣ ¨ ΝΤΑΒΕΛΗΣ¨ (1932-1956)
O Nταβέλης ξεκίνησε από γαλατάς της Μονής Πετράκη. Καταγόταν από τα Στούρα (Στύρα Ευβοίας ή κατά άλλη εκδοχή από το Στείρι Βοιωτίας) από οικογένεια καταγωγής κουτσοβλάχικης (από νομάδες κουτσόβλαχους από την Ήπειρο). Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Νάτσος. Το «Νταβέλης» του το έδωσαν στη Μονή Πετράκη πριν γίνει ληστής και σημαίνει δυνατός, λεβέντης.
Από τη Μονή τον έδιωξαν ύστερα από συκοφαντίες ενός καλόγερου που ο Νταβέλης του «έφαγε» τη φιλενάδα. Τότε δεν ήταν είκοσι χρονών ακόμα.
Στα Στούρα που γύρισε τα «έφτιαξε» με του παπά τη κόρη. Τη ζήτησε όμως και ο γιος του πλουσιότερου τσέλιγκα. Εκείνη προτίμησε το Νταβέλη. Ο τσέλιγκας θύμωσε πάρα πολύ. Έτσι άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για το Νταβέλη.
Στο χωριό γίνονταν ένα πανηγύρι και όλοι οι κάτοικοι είχαν πάει για να διασκεδάσουν. Τότε στο χωριό ήρθε ένα απόσπασμα και ζητούσε κάποιον φυγόστρατο που ονομάζονταν Νάστος. Ο τσέλιγκας που έψαχνε αφορμή να εκδικηθεί το Νταβέλη, είπε στους χωροφύλακες πως είναι εκείνος που χορεύει πρώτος, δείχνοντας τους το Νταβέλη. Ο Νταβέλης -όπως έχουμε προαναφέρει-ονομάζονταν Νάτσος και όχι Νάστος.
Οι χωροφύλακες προσπάθησαν να τον συλλάβουν. Εκείνος, αφού τους είπε πως δεν είναι αυτός και δεν θέλησαν να τον ακούσουν, αναγκάστηκε να αντισταθεί και σκότωσε ένα χωροφύλακα (κατά άλλους δύο). Έτσι βγήκε στο βουνό κοντά στο συγγενή της μάνας του, το ληστή Μπελούλια.
Σύντομα διακρίθηκε από το πρώτο κιόλας χρόνο και σε λίγο έγινε αρχηγός της συμμορίας. Τιμώρησε το καλόγερο που τον είχε κατατρέξει παλιά σαμαρώνοντας τον όπως τα γαϊδούρια.
Έπιασε φιλία με το Γιάννη Μέγα που παλιά ήταν ληστής αλλά αργότερα έγινε αξιωματικός του τακτικού στρατού. Οι δυο τους αλληλοεξυπηρετιόντουσαν σε διάφορες δουλιές.
Κάποτε ο Μέγας του ανάθεσε να απαγάγει τη κόμισσα Λουΐζα Μπανκόλι και να του τη «παραχωρήσει» (ήθελε να τη κάνει δική του, αν και ήταν παντρεμένη). Ο Νταβέλης όμως δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την υπόσχεσή του, πολύ περισσότερο αργότερα που τα έφτιαξε ο ίδιος με τη κόμισσα. Ο Μέγας έγινε ο μεγαλύτερος εχθρός του.
Η κόμισσα έφυγε για την Ιταλία και υποσχέθηκε στο Νταβέλη, ότι όταν εκείνος θελήσει, μπορεί να τον μεταφέρει στην Ιταλία να πολεμήσει στο πλευρό του Γκαριμπάλντι με τα παλικάρια του και να μείνει εκεί μαζί της.
Για να εκβιάσει τον Όθωνα να του δώσει αμνηστεία θέλησε να απαγάγει τον υπουργό των Στρατιωτικών Σμολένσκυ. Η απαγωγή απέτυχε κατά σύμπτωση. Ο Νταβέλης όμως απήγαγε έναν Γάλλο αξιωματικό, τον Μπερτώ. Αυτός προερχόταν από τα γαλλικά καράβια, που ήταν ο στρατός κατοχής στο Πειραιά. Τότε ο λαός χειροκρότησε την ενέργεια του ληστή, ανεβάζοντας τον πολύ στη συνείδησή του. Ήταν ο μόνος που έκανε κάτι ενάντια στο στρατό κατοχής. Εκείνη την εποχή η συμμορία του Νταβέλη είχε ενωθεί με τη συμμορία του Κακαράπη, Καλαμπαλίκη και άλλων, συνολικά περίπου 70 ατόμων. Κυκλοφορούσε στην Αττική και στη Βοιωτία. Ο ίδιος συνήθιζε να πίνει το καφέ του μεταμφιεσμένος σε κεντρικά καφενεία της Αθήνας, πληρώνοντας το καφέ του με μία χρυσή λίρα, ποσό αρκετά υψηλό για την εποχή εκείνη.
Μετά την απόλυση του Μπερτώ, παρά την αποτυχία να του δοθεί αμνηστεία, ο Νταβέλης τραβήχτηκε στα βόρεια και έκανε διάφορες ληστείες πλουσίων. Ο Μέγας πιεσμένος από την βασίλισσα Αμαλία, προσπάθησε να ανακαλύψει τις κινήσεις του Νταβέλη για να τον πιάσει.
Κατόρθωσε να μάθει τον τρόπο που ο λήσταρχος αλληλογραφούσε με τη Μπανκόλι που η τελευταία ήταν στην Ιταλία.
Όταν εκείνη του έστειλε γράμμα ότι ένα καράβι ναυλωμένο από εκείνη θα φτάσει κοντά στο Ζεμενό να παραλάβει το Νταβέλη και τα παλικάρια του, ο Μέγας κατόρθωσε και πήρε το γράμμα στα χέρια του και να μάθει τα σχέδια τους. Άφησε να φτάσει το γράμμα στα χέρια του Νταβέλη στήνοντάς του ταυτόχρονα και παγίδα.
Έτσι η πολυπόθητη αναχώρηση από την Ελλάδα που τον είχε πληγώσει τόσο, έγινε η παγίδα του. O Μέγας με τεράστιες δυνάμεις, ενισχυμένες και από χωριάτες που τους είχε στρατολογήσει ένας προύχοντας που η κόρη του είχε καταφύγει στη συμμορία του Νταβέλη και είχε γίνει η «αγαπητικιά» του, παρά τον άγραφο νόμο του λήσταρχου και όλων των άλλων ληστών να μη πιάνουν «αγαπητικιές» έστησε ενέδρα στο Ζεμενό.
Έπεσαν στη παγίδα οι ληστές-πλην του Καλαμπαλίκη (ληστής και αυτός), που πήρε μερικούς δικούς του και έφυγε, αντιλαμβανόμενος τη παγίδα-και σκοτώθηκαν όλοι. Τελευταίος ο Νταβέλης όπως θα δούμε ευθύς αμέσως.
Ο Νταβέλης όταν είδε πως δε γλυτώνει πια, γιατί είχε κυκλωθεί από τεράστιες δυνάμεις και ο φίλος του ο Κακαράπης και οι άλλοι είχαν προ πολλού σκοτωθεί ,έστειλε τη κοπέλα που είχε δίπλα του στο πατέρα της που ήταν με το πλευρό των αντιπάλων. Αφού είχε μείνει μόνος του και έβλεπε πως η αντίσταση μειωνόταν αισθητά και έρχονταν το τέλος, προκάλεσε το Μέγα σε μονομαχία.
Ο Μέγας δέχτηκε τη πρόκληση. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να πει όχι, αφού στη τελευταία συνάντηση που είχε με την Αμαλία, του είχε πει πως «αν δεν έπαιρνε το κεφάλι του Νταβέλη τότε θα έπαιρναν το δικό του»
Ο Μέγας πλησίασε εκεί που είχε οχυρωθεί ο Νταβέλης. Σημειωτέον δε πως το ταμπούρι του Νταβέλη το είχαν κυκλώσει από παντού οι δυνάμεις του Μέγα.
Σηκώθηκε ο Νταβέλης να χτυπηθούν, αλλά εκείνη τη στιγμή κάποιοι τον πυροβόλησαν και έπεσε βαριά πληγωμένος. Πλησίασε ο Μέγας να του πάρει το κεφάλι όπως συνηθίζονταν. Αλλά ο Νταβέλης είχε πέσει μπρούμυτα κρατώντας τη γεμάτη «μπιστόλα» του. Λέει λοιπόν στο Μέγα:
-Σε σένα, ορέ, ταιριάζει να πάρεις το κεφάλι μου κι όχι σε άλλον.
Πάει κοντά να τον αποκεφαλίσει ο Μέγας με το σπαθί και ο Νταβέλης τον πυροβόλησε λέγοντας του:
-Ούτε ο Νταβέλης στα βουνά , ούτε κι ο Μέγας στα παλάτια!.*
Έπεσε δίπλα του και ο Μέγας άσχημα λαβωμένος. Οι δύο μελλοθάνατοι τράβηξαν τα κοντομάχαιρα και συνέχισαν και συνέχισαν να αλληλοκαρφώνονται μέχρι που ξεψύχησαν και οι δύο.
Το κεφάλι του Νταβέλη καρφώθηκε χαρμόσυνα σε ένα κοντάρι που κρατούσε ψηλά ένας χωροφύλακας. Το έφεραν και το έστησαν στη πλατεία Συντάγματος. Ήταν το 1956.
Τότε το είδε ένας έφηβος που ζωγράφιζε -κατά τη παράδοση ο Γύζης- και έκατσε και το σχεδίασε. Του είχε κάνει εντύπωση η ομορφιά και η έκφρασή του. Κράτησε το σχέδιο και όταν πήγε να σπουδάσει ζωγραφική στο Μόναχο, ο Γερμανός δάσκαλός του* που είδε το σχέδιο, του έκανε τόσο εντύπωση ο ρεαλισμός του που το «ξεσήκωσε» και το έβαλε σαν πρόσωπο του Χριστού στο πίνακά του «Το Άγιον Μανδήλιον»
Ο Νταβέλης φαίνεται να είχε όλα τα προσόντα του αρχηγού. Ήταν καστανός σκούρος, μέτριος προς το ψηλό, αλλά με λεβέντικο παράστημα, σβέλτος, με φωτεινό πρόσωπο εύστροφος και ευχάριστος στη συντροφιά.
Ακόμα και στις πιο άγριες ληστείες του ο Νταβέλης δεν αναφέρεται σαν θηριώδης ληστής. Αντίθετα έμεινε στις μνήμες σαν ευγενικός, πραγματικά σαν προστάτης του δικαίου.

*Τις διηγήσεις που αφορούν τα λόγια του Νταβέλη κατά την ώρα που πυροβολεί το Μέγα και τα σχετικά με το σχέδιο του ¨κομμένου κεφαλιού¨το είχε πει στο Κυριάκο Δ. Κάσση (που έχει κάνει το πρόλογο στο βιβλίο), ο καπετάν Σερεβέτας, ληστής του Νταβέλη.

*Δάσκαλος του Γύζη ήταν ο Καρλ φον Πιλότυ, και η διήγηση αποτελεί προφορική παράδοση.
Κατά άλλους ο έφηβος και ο δάσκαλος είναι άλλα πρόσωπα. Όλες ο γνώμες συμφωνούν όμως ότι το ζωγράφισμα αυτό του Νταβέλη και η σχέση του με «Το ΄Αγιον Μανδήλιον» του Γερμανού έγινε πραγματικά.

Οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο του ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΑΘΗΝΑΙΟΥ
«Ο ΛΗΣΤΑΡΧΟΣ ΝΤΑΒΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ»